Vuurlassen, de oudste lastechniek

Auteur Topic: Vuurlassen, de oudste lastechniek  (gelezen 12964 keer)

0 leden en 1 gast bekijken dit topic.

Offline TechnicusJoe

  • Forum lid
  • *
  • Berichten: 5
Vuurlassen, de oudste lastechniek
« Gepost op: 8 december 2015, 22:14:47 »
Stukje geschiedenis

Sinds de ijzertijd is er een techniek nodig geweest om ijzer (en ook staal) met elkaar te verbinden. Deze techniek is niet alleen essentieel geweest bij bepaalde constructies, maar zelfs voor de gehele productie van ijzer en staal van de afgelopen millennia!
Men was niet in staat om ijzer te smelten in de houtskool gestookte ovens. Daar waar het in speciale gevallen wel lukte, verkreeg met gietijzer (veel te hoog koolstof staal).
Zoals bekend is, is gietijzer bros en laat zich niet smeden.
Wel kon men het ijzererts reduceren in deze ovens, het was warm genoeg om met de vormening van CO gas iedere keer een zuurstof atoom van het erts weg te pakken. Het CO gas wordt CO2. Dit blijft gebeuren tot dat er een deeltjes ijzer (Fe) over blijven.
Op de bodem van deze oven vormt zich een soort sponsachtige klomp van ijzer, slakken (van zand en andere insluitingen) en stukjes houtskool.
Deze klomp noemt men "wolf" (heeft niks met het beestje te maken), het Engels noemt met deze klomp een "bloom" (als in opbloeien, groeien van een bloem) en in het Duits heet het "Luppe".

De oven wordt afgebroken en de wolf eruit gehaald. Dit is nog maar het begin. De wolf is nog maar een ruw materiaal om verder te verwerken tot ijzer.
Deze verder verwerking is grotendeels alleen maar vuurlassen. Men kon het ijzer niet smelten, dus de enige manier om het materiaal "schoon" te maken was letterlijk schoon slaan/smeden.
De wolf wordt heet plat geslagen. De stukken die afbreken worden ook plat geslagen. Al deze stukken worden vervolgens opgestapeld en dan weer samen gevuurlast.
Zodra er een ruwe staaf is, wordt deze langer en dunner gesmeed, om vervolgens weer gevouwen te worden en weer gevuurlast.
Dit proces wordt meerdere malen herhaald.
Na een enige tijd heeft men (eindelijk een bruikbare staaf) smeedijzer.

Dit materiaal is zeker niet zuiver en heeft nog redelijk wat silica insluitingen. Maar dit heeft het materiaal een paar bijzondere eigenschappen.
Het ijzer is heel zacht door het laag gehalte in koolstof (makkelijk te smeden). Door het veelvoudig vouwen en vuurlassen ontstaan er tientallen tot honderden (soms duizenden) individuelen laagjes. (Denk aan damascus staal, smeedijzer is precies op dezelfde manier gelaagd).
Door het vouwen worden de silica insluitingen ook gelijkmatig verdeeld tussen de laagjes. Dit heeft als effect dat als er een laagje ijzer weggeroest is, er silica naar buiten komt en het roesten stopt. Door de individuele laagjes in het ijzer, gedraagt het zich een beetje als hout, als of het nerven heeft.
Smeedijzer is sterk in de richtingen waar houtnerven sterk zijn, en ook zwak. 

Vuurlassen was een essentiële techniek om ijzer en staal te maken, zonder deze techniek had de wereldgeschiedenis compleet anders geweest.

De techniek vuurlassen

Vuurlassen ziet er simpel uit en met de vele vonken oogt het ook heel dramatisch. Er is een goede reden dat een smid een schort draagt!
Heden ten dagen is het daarom ook belangrijk om überhaupt met smeden goede PBM's te dragen (veiligheidsbril, schort, oordoppen, werkschoenen en niet makkelijk ontvlambare kleding. Absoluut geen synthetische kleding!)

De kern waar het bij vuurlassen om draait is vrij simpel: Je verwarmt de te verbinden onderdelen zo goed dat er een vloeistof op het ijzer of staal aanwezig kan zijn.
Je zit hier omstreeks 1400 graden C. Het ijzer of staal maak je nooit zo warm dat het smelt. Doe je dit wel, dan valt het uit elkaar.
Dus je zit heel dicht bij het smeltpunt, maar ver genoeg er vandaan dat het niet uit elkaar valt (dit zijn maar tientallen graden, puur op gevoel, geen temperatuur meters)
Deze vloeistof is essentieel, want zonder deze kun je niet vuurlassen. De vloeistof maakt de raakvlakken van de vuurlas schoon precies op het moment dat je de stukken tegen elkaar slaat. Denk maar aan een stukje eten in een gootsteen met water. Als je met je vingers het probeert te pakken, schiet het nét weg op het moment dat je vingers bij elkaar komen. Dit doet de vloeistof met het vuil dat op de raakvlakken zit.

De vloeistof kan van verschillende stoffen zijn:

-hamerslag (oxide huid, het laagje dat van staal valt als je het smeedt en de vonken zijn.) Bij stof spreekt met van een "fluxless" - vloeimiddelloze vuurlas omdat deze stof bij het smeden altijd aanwezig is.

-zand
-borax en borax stoffen met toevoegingen (Iron mountain flux, sureweld, EZ weld en meer)
-klei
Bij deze drie spreekt men van een "flux" - vloeimiddel. Je voegt een vloeimiddel toe om het vuurlassen te vergemakkelijken en op een IETJES lage temperatuur.
Zelf ben ik geen fan van de borax stoffen, aangezien er dampen vanaf komen waar je onvruchtbaar van kunt worden en andere narigheid.
Ik gebruik daarom geen vloeimiddelen, of met uitzonderingen zand.
Desondanks wordt het veel door collega's gebruikt.



Dit is nog maar het begin. Er zijn veel verschillende typen vuurlassen, welke allemaal hun eigen voorbereidingen nodig hebben.
Vervolgens moet je ook nog meester zijn over het vuur zodat de onderdelen allemaal dezelfde temperatuur hebben.
Dan is het nog vereist dat je goede hand oog coördinatie hebt om op de juiste plekken te slaan op het aambeeld.


Hier een paar voorbeelden.

Een nieuwe staaf smeden van kleine stukjes staal die anders naar de schroot zouden gaan.
Zie foto 1

Een plantenbak hanger die ik op school in Engeland gesmeed heb. De krullen en knop zijn eerst aan elkaar gevuurlast en vervolgens weer aan de arm van de hanger.
De arm zit weer vast met klinkverbindingen. Deze plantenbak hanger heeft geen lasverbindingen, behalve de vuurlassen.
Zie foto 2


Verder kan ik nog boeken schrijven over de aspecten van vuurlassen. Ik zal zeker nog blijven toevoegen over vuurlassen op het forum, maar dit lijkt me nu een goed begin!

Ik hoop dat jullie ervan hebben kunnen leren..

Commentaar van de moderator Foto's opgehaald en geplaatst, bij voorkeur graag op onze server uploaden, zie voor uitleg dit topic.

Commentaar van de moderator Foto's verkleind, voor uitleg over zelf foto's verkleinen zie de topics in dit board

Welkom gast! De reacties in topics zijn verborgen voor gasten. Je mist op dit moment 15 reacties. Registreer jezelf of login om de reacties te bekijken.
 

anything